Bevallen op een manier die bij JOU past

Volg je innerlijke leiding

en de wijsheid van je lichaam

in elke stap

Als mama van drie jonge kinderen en psychotherapeut met een hart voor moeders (in wording) wil ik vrouwen aanmoedigen om hun intuïtie, de wijsheid van hun lichaam en hun gevoel te volgen. Ook in een uitzonderlijke situatie zoals bevallen. Bij elke stap: van de keuze van je zorgverleners tot de plek waar je gaat bevallen en de positie waarin je wil baren. Laat je omringen door mensen die je goed kennen, die op de hoogte zijn van je wensen en die zullen opkomen voor jou.

Vertrouwen

Wie naast je staat, is essentieel. Die mensen kun je zelf kiezen. Het treft me dat ziekenhuizen de deuren sluiten voor zelfstandige vroedvrouwen. Als samenleving investeren in de start van onze kinderen en de moeder-kindband staat gelijk met het leggen van een solide fundering voor onze toekomst. Laat ons de mogelijkheid om met een vertrouwelijke zorgverlener in het ziekenhuis te bevallen ondersteunen. “Het is evidenced-based dat arbeid en bevalling vlotter verlopen als de zwangere vrouw zich veilig en geborgen voelt bij iemand die ze vertrouwt. Er moet minder ingegrepen worden en de beleving van de parturiënte is positiever” (Persbericht Vlaamse Beroepsorganisatie van vroedvrouwen, maart 2022). Als psychotherapeut ken ik maar al te goed het belang van veiligheid en vertrouwen. Je geeft je niet bloot aan iemand bij wie je je niet veilig voelt. Bevallen is bovendien geen mechanisch gebeuren maar een subtiel beïnvloedbaar proces waarbij emoties en mentaal welzijn een uiterst belangrijke rol spelen.

Mijn verhaal

Van onze oudste dochter ben ik bevallen in het ziekenhuis. De geboorte van onze zoon was thuis gepland, maar ging door omstandigheden door in het ziekenhuis met een zelfstandige vroedvrouw. De bevalling van onze jongste dochter vond thuis plaats, begeleid door twee zelfstandige vroedvrouwen.

Het is bijzonder hoe mijn drie bevallingen de reis naar mezelf vertegenwoordigen. Het zijn intense ervaringen waar de sluier van leven en dood soms dun lijkt. Sommige gewaarwordingen lijken bijna te intens om als mens te ervaren. In elk van mijn bevallingsverhalen zitten elementen waar ik kracht uit put. In elk verhaal ook dingen waar ik spijt van heb. Die heb ik telkens aangegrepen om te groeien, te leren, het anders aan te pakken. En dat heeft geloond. Het is mogelijk om een ander verhaal te schrijven. Dit is het mijne. Misschien kan het je inspireren om jouw weg, jouw gevoel, jouw intuïtie, jouw wijsheid te volgen. Om jouw eigen verhaal te schrijven. Om jouw stem te laten horen.

Loyaliteit naar de zorgverlener

In mijn loyaliteit voor de ander vergeet ik soms voor mezelf te kiezen. Zo kwam ik bij een bepaalde gynaecoloog terecht op aanraden van een vriendin en ik volgde hem naar het ziekenhuis waar hij werkte. Daar werd – na zwaar overleg met mijn lichaam en baby – ons eerste kindje geboren. Het ontsluitingsproces viel in het ziekenhuis stil. Ik weet nu waarom: het voelde daar niet veilig voor mij. Ik realiseer me dat ik mijn angsten rond bevallen meer in de ogen had moeten kijken (dat raad ik iedereen aan), maar daarnaast stelde de materiële omgeving me evenmin op mijn gemak. Ik had niet de kamer met bad die ik vooraf bezocht had. Er waren verscheidene andere bevallingen bezig en de kreten van deze vrouwen maakten me bang. Ik mocht niet eten terwijl ik honger had en er kwam telkens iemand vreemd mijn persoonlijke en intieme ruimte binnen. Gelukkig heb ik stand kunnen houden tegen een geadviseerde inleiding en volgens het ziekenhuispersoneel was het een vlotte natuurlijke bevalling. Voor mij was het traumatisch. Ik kon alleen maar denken: “Wat is ons toch overkomen?!”. Ik voelde me uitgeput en allesbehalve in mijn kracht. En dan moesten de onderbroken nachten en moeizame borstvoeding nog beginnen. Ik besloot hiermee aan de slag te gaan om bij ons tweede kindje een andere ervaring te creëren.

Voor mijn tweede zwangerschap koos ik een zelfstandige vroedvrouw. Ik vond het spannend om mijn gynaecoloog te vertellen dat het mijn wens was, thuis te bevallen. Sowieso vind ik het niet altijd gemakkelijk om op te komen voor mezelf bij een dokter. Er voelt iets ouds van ‘de alwetende dokter’ dat me dan overschaduwt. Soms overvalt me dan de angst om niet in contact te kunnen blijven met wat ik voel, waar ik doorgaans de signalen van mijn lichaam nochtans goed kan gewaarworden. Mijn intuïtie vertelt me vaak meer dan een dokter als buitenstaander kan weten.

Vol moed vertel ik aan mijn gynaecoloog dat ik een vroedvrouw gecontacteerd heb omdat ik thuis wil bevallen. Hij raakt buiten zinnen. Zijn mening is duidelijk: “Dit is onverantwoord! Vroedvrouwen verkopen een droom!” Ik hou voet bij stuk en spaar mijn waterval aan emoties voor het moment dat ik zijn praktijk buiten stap. Wat een lading heb ik over me heen gekregen. Als zwangere vrouw komt dat extra hard binnen. Het is duidelijk dat zijn persoonlijke negatieve ervaringen meespelen. Ik kan zien hoe hij vanuit zijn waarheid goede zorg tracht te verlenen door me een thuisbevalling af te raden (ook al is de manier waarop hij reageert sterk gekleurd door zijn emoties), maar voor mij klopte zijn advies niet.

Deze gynaecoloog was zijn patiënte kwijt, dat wisten we allebei. Ondertussen mag ook verteld worden dat een thuisbevalling bij een normaal verloop van de zwangerschap niet meer risico’s inhoudt dan een bevalling met een gynaecoloog erbij (zie jaarrapport 2022 Vlaamse beroepsorganisatie van vroedvrouwen). Ik volgde mijn vroedvrouw naar een andere gynaecoloog. Gelukkig had hij vertrouwen in haar want anders had hij me laten inleiden uit angst bij – in zijn ogen – een groot risico. Hij was bezorgd, maar heeft me onnodig bang gemaakt. Mijn zoontje had water in zijn niertjes. Dit moest opgevolgd worden na de geboorte. De medische wetenschap bereidt je dan voor op worst-case-scenario’s: hij zou niet kunnen plassen met verschrikkelijke pijn tot gevolg, hij zou in elk geval meteen na de geboorte opgenomen moeten worden op neonatologie, ik zou daar niet kunnen blijven als ik thuis zou bevallen (omdat er op sommige afdelingen geen bed voor de moeder in de kamer van het kind staat, wie bedenkt het). Mijn angst hem te moeten achterlaten op de afdeling neonatologie heeft het einde van mijn zwangerschap sterk gekleurd. Wat zou de impact daarvan op onze zoon zijn? Uiteindelijk ben ik voor de bevalling naar het ziekenhuis gegaan zodat ik in elk geval dicht bij mijn kindje zou kunnen blijven. Het eerste wat onze zoon na de geboorte deed, was de dokter onder plassen. Het probleem bleek niet zo acuut. Diezelfde dag nog werden we ontslagen uit het ziekenhuis en konden we samen naar huis gaan.

Iedereen doet zijn best en wil helpen. Daar ga ik met mijn positief mensbeeld toch vanuit. Men vergeet echter soms om aan de moeder-in-wording te vragen wat haar gevoel is. Je verbinding met je kindje is zo sterk. Je toegang tot lichaamswijsheid zo groot wanneer je in verwachting bent. Als iemand me had gevraagd “Wat voel jij?”, had ik kunnen zeggen: als ik contact maak met mijn kindje voelt het heel rustig, voel ik dat alles in orde is en ik me geen zorgen hoef te maken. Als niemand je dit vraagt, ben je tegelijk ook heel vatbaar voor wat anderen (zeker zorgverleners) erover zeggen. Een warme oproep aan alle zorgverleners om de mens die ze voor zich hebben empathisch te benaderen en hun zorgen daarop af te stemmen.

De vroedvrouw van ons zoontje is in het ziekenhuis sterk voor ons opgekomen. Zij heeft de geboorte prachtig begeleid en zich helemaal afgestemd op mijn noden. Al was ik uit mijn vertrouwde omgeving, ik heb toen geleerd dat ik mijn lichaam mag vertrouwen. Toen ik een derde keer zwanger was, koos ik toch een andere vroedvrouw. Rationeel was daar geen duidelijke reden voor. Ik wilde vooral een ander verhaal schrijven dan het vorige en verkoos mijn eigen aanvoelen boven mijn loyaliteit. Ondertussen had ik ook een andere gynaecoloog. In gesprek met mijn nieuwe vroedvrouwen kwam naast de thuisbevalling ook het plan B op tafel. Wat als we toch naar het ziekenhuis moeten? Omdat ik een specifiek ziekenhuis verkoos, ben ik opnieuw van gynaecoloog veranderd. Opnieuw heb ik mijn wens laten voorgaan op mijn loyaliteit naar mijn hulpverlener. Een uitdaging, maar ik heb er geen spijt van!

De perceptie van pijn

Nadat ik in het ziekenhuis bevallen was van mijn zoontje kwam een vrijwilliger een vragenlijst afnemen. (Je hoort me al denken: “In hemelsnaam, laat de mensen even op hun plooi komen na zo een intense ervaring!”.) Ze vroeg me hoeveel pijn ik ervoer op een schaal van 0 tot 10. Ze viel haast achterover toen ik antwoordde dat ik helemaal geen pijn had op dat ogenblik.

Wat is pijn? Het is zoiets persoonlijks en uiterst moeilijk te schalen. Mij helpt het om in mijn cocon te kruipen tijdens een bevalling. Pijn vervaagt ook snel nadien. Niet na mijn eerste bevalling. Daar was de pijn gekoppeld aan het trauma van mezelf niet kunnen volgen in mijn aanvoelen en instinct. Dan weegt de pijn extra zwaar.

Elke bevalling is anders. Ook qua pijnervaring. Pijnbestrijding tijdens de bevalling heb ik drie keer kunnen vermijden. Het was een sterk verlangen van mij daaraan te kunnen ontsnappen, dus ik had er mijn zinnen op gezet, maar ook de omstandigheden hebben me geholpen. Die zijn zo belangrijk! Als we vrouwen helpen om te bevallen in goede omstandigheden, die bij hen passen, waarin ze zich veilig en gedragen weten,  zodat ze zich in vertrouwen kunnen overgeven aan het proces van de bevalling, dan wordt pijnbestrijding misschien minder nodig. Laat ons dit hulpmiddel occasioneel gebruiken. De pijn heeft een functie. Maar de bedding om die pijn op te vangen moet gecreëerd worden, niet alleen door de bevallende vrouw maar ook door haar omgeving. Trouwens, zoals ook uit mijn verhaal blijkt: andere emoties kunnen de perceptie van pijn beïnvloeden.

Samen in onze kracht

Mijn laatste gynaecoloogbezoek tijdens de derde zwangerschap stond in schril contrast tot de intense opvolging in de eindfase van mijn tweede zwangerschap. Het vertrouwen van deze arts blies me haast omver. Ik hoefde na mijn 30-weken echo niet meer terug te komen. Alles zou normaal vlot verlopen thuis. Mijn hart maakte een vreugdesprongetje. En ja, de derde keer ging alles zo natuurlijk, zo mooi ondersteund en bij ons passend. Ik was in mijn veilige cocon, kon perfect aanvoelen hoever het proces gevorderd was, wat er nodig was en dat ook bewust volgen. Daarbij werd ik ondersteund, aangemoedigd, gedragen door de vroedvrouwen en mijn man. Mijn derde bevalling was een droom. Dat kan dus ook.

Bij veel vrouwen leeft het verlangen om de ervaring van baren dicht bij zichzelf en bij hun natuur te kunnen beleven. Ze streven ernaar om samen met de betrokkenen de ideale omstandigheden te creëren. De bevallende mama tegemoetkomen in haar noden, ze geruststellen en een veilig gevoel geven, gaat veel verder dan enkel medische gunstige omstandigheden scheppen. Het gaat erom de kracht, het vertrouwen en de oerwijsheid van de vrouw aan te boren én ze te omringen met de omstandigheden (plek, aanwezige mensen, barenshouding) die dit alles ondersteunen.

Laat ons dit samen doen! Wij, vrouwen, door het heft in eigen handen te nemen, onze angsten te transformeren, naar ons lichaam te luisteren en op te komen voor onze noden. Wij, samenleving, door goede zorgverleners op te leiden, ze in staat stellen om zich te richten op de essentie van hun werk, ze onder goede omstandigheden in coöperatie en vertrouwen met elkaar te laten werken. Wij, samenleving, door natuur, wijsheid en vertrouwen te verkiezen boven systemen en macht.

Lieve mama (in-wording). Nog even dit voor jou: je bent een heldin! Vergeet naast de zorg voor je baby ook niet om goed voor jezelf te (laten) zorgen. Volg jouw innerlijke leiding en als je er de nood toe voelt, vertel je verhaal in vertrouwen.